SIKÇA SORULAN SORULAR

İthalat Rejimi Kararının 8 inci maddesinde belirtildiği üzere, Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca vergi numarası verilen her gerçek ve tüzel kişi ve yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan kişiler ortaklıkları ithalat işlemlerini yürütebilirler. Ancak, özel anlaşmalara dayanan ithalatta, kitap ve diğer yayınların ithalatında ve ülkemizde açılan uluslararası fuar ve sergilerde Ekonomi Bakanlığınca perakende satışına izin verilen malların ithalatında vergi numarasına sahip olma şartı aranmaz.

Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşyanın serbest dolaşıma girişi; ticaret politikası önlemlerinin uygulanması, eşyanın ithali için öngörülen diğer işlemlerin tamamlanması ve kanunen ödenmesi gereken vergilerin tahsili ile mümkündür.

Türkiye Gümrük Bölgesinin kara suları veya hava sahasından gümrük bölgesi içinde durmaksızın geçen taşıt araçları ile taşınan eşya hariç olmak üzere, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya için özet beyan verilir. Özet beyan, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine getirilmesinden önce verilir. Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşya, getiren kişi ya da duruma göre eşyanın gelişinden sonra taşıma sorumluluğunu üstlenen kişi tarafından gümrüğe sunulur. Gümrüğe sunan kişi, eşyayı daha önce ibraz olunan özet beyan ya da gümrük beyannamesi ile ilişkilendirir. Gümrüğe sunulan eşyaya, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayin edilir. Özet beyan kapsamındaki eşyaya, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım belirlenerek, buna ilişkin işlemler; denizyolu ile gelen eşya için, özet beyan verildiği tarihten itibaren 45 gün, diğer bir yolla gelen eşya için, özet beyanın verildiği tarihten itibaren 20 gün, içinde tamamlanır. Eşya, gümrüğe sunulmasından sonra gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutuluncaya kadar geçici depolanan eşya statüsünde bulunur ve bu şekilde adlandırılır ve geçici depolanan eşya, sadece gümrük idarelerinin uygun gördüğü yerlerde ve bu idarelerin belirlediği koşullarda depolanabilir. Eşyanın, bir gümrük rejimine tabi tutulması, bir serbest bölgeye girmesi, Türkiye Gümrük Bölgesi dışına yeniden ihracı, imhası, gümrüğe terk edilmesi işlemlerinden herhangi birisine gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması denir. Bir gümrük rejimine tabi tutulmak istenen eşya, bu rejime uygun şekilde yetkili gümrük idaresine beyan edilir. Gümrük beyanı; yazılı olarak, bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla, sözlü olarak veya eşya sahibinin bu eşyayı bir gümrük rejimine tabi tutma isteğini ifade ettiği herhangi bir tasarruf yoluyla yapılabilir. Normal usulde yazılı beyan gümrük beyannamesi ile yapılır, ticari bir eşyanın kati ithalini gerçekleştirecek kişi tarafından verilen söz konusu beyannameden kasıt serbest dolaşıma giriş beyannamesidir. Bununla birlikte beyanın, bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla yapılması esastır. Eşyanın ithalinden doğan gümrük vergileri serbest dolaşıma giriş beyannamesi üzerinde yükümlüye tebliğ edilir ve tabi tutulacağı ticaret politikası önlemleri kapsamında sair dış ticaret mevzuatı gereğince aranan izin ve uygunluk belgelerinin serbest dolaşıma giriş beyannamesine eklenmesi gerekmektedir.

Öncelikle, ithal edilmek istenilen eşyalara ilişkin işlemlere başlayabilmek için (örneğin vergilerini öğrenmek veya gümrük idaresine ibraz edilmesi gereken belgeleri öğrenmek için) söz konusu eşyanın gümrük tarife istatistik pozisyonunun (GTİP) bilinmesi gerekmektedir. Türk Gümrük Tarife Cetveline buradan ulaşılabilir. İthalatta ödenecek vergiler herhangi bir mevzuatta topluca yer almamakta olup aşağıda yer alan linklerden ithalatta alınan başlıca vergilerin öğrenilmesi mümkündür. Gümrük vergisi: Ekonomi Bakanlığınca yayımlanan İthalat Rejim Kararı ile belirlenmekte olup, söz konusu Karar eki listelere buradan ulaşılabilir. İthalat Rejim Kararındaki: I Sayılı Liste; tarım ürünlerini II Sayılı Liste; sanayi ürünlerini III Sayılı Liste; işlenmiş tarım ürünlerini IV Sayılı Liste; balık ve diğer su ürünlerini V Sayılı Liste; Avrupa Birliğinde yürürlükte bulunan Askıya Alma Listesi kapsamı, AB'de üretimi bulunmayan bazı sanayi hammaddesi veya ara malı niteliğindeki eşyayı (bazı kimyasallar, mikro elektronik eşya vb.) VI Sayılı Liste: Bu listede yer alan eşyanın, sadece madde ismi sütununda tanımlanan ürünler için, sivil hava taşıtlarında kullanılmak kaydıyla yapılan ithalatında, gümrük vergisi %0 olarak uygulanır ve bu halde gümrük mevzuatının nihai kullanıma ilişkin hükümleri tatbik edilir, kapsamaktadır.

Toplu Konut Fonu: İthalat Rejim Kararı eki III Sayılı Liste (işlenmiş tarım ürünleri) ve IV Sayılı Liste (balık ve diğer su ürünleri) için geçerli olabilecek Toplu Konut Fonunun miktarı/yüzdesi yine İthalat Rejim Kararı eki listelerden öğrenilebilir.

Katma Değer Vergisi: İthalatta ödenecek KDV’ye ilişkin bilgi için tıklayınız. Söz konusu mevzuat eki: I sayılı listede yer alan eşya %1, II sayılı listede yer alan eşya %8, Listelerde yer almayan eşya ise genel oranda (%18) KDV’ye tabidir.

Özel Tüketim Vergisi: İthalatta ödenecek ÖTV, Özel Tüketim Vergisi Kanunu eki listeler ile belirlenmiştir. Söz konusu listeler için tıklayınız. I sayılı liste yakıtlar ve yağları II sayılı liste taşıtları, III sayılı liste alkollü içkiler ve tütün ürünlerini, IV sayılı liste ise elektronik eşya, kozmetikler ve muhtelif ürünleri kapsamaktadır.

Dampinge karşı vergi: İthal edilmek istenilen eşyaya ilişkin anti-damping vergisine buradan ulaşılabilir.

Ek mali yükümlülük: İthal edilmek istenilen eşyaya ilişkin ek mali yükümlülüğe buradan ulaşılabilir.

Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu: Kabul kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme şekillerinde yapılan ithalatta % 6 oranında fon alınmaktadır. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Kesintisi: Söz konusu kesintiye tabi eşya ve kesinti oranına buradan ulaşılabilir.

TRT Bandrolü: Radyo, televizyon, video ve birleşik cihazlar ile bunların dışında kalan radyo ve televizyon yayınlarını almaya yarayan her türlü cihazdan alınacak bandrol ücretlerine buradan erişilebilir. Ticari mahiyet arz etmeyen yurt dışından getirilecek renkli televizyon, siyah-beyaz televizyon, radyo, video, televizyon uydu alıcıları, birleşik cihazlar ile bunların dışında kalan radyo televizyon yayını almaya yarayan her türlü cihazlar için bir defaya mahsus tahsil edilecek bandrol ücretlerine ise buradan erişmek mümkündür. İthalatta alınan vergilerin hiçbiri Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca belirlenmemekte olup, gümrük vergisi, toplu konut fonu, dampinge karşı vergi, sübvansiyon ve ek mali yükümlülük ile ilgili soruların söz konusu mevzuatı düzenleyen Ekonomi Bakanlığına, KDV ve ÖTV ile ilgili soruların Gelir İdaresi Başkanlığına, fikir ve sanat eserleri kesintisi ile ilgili soruların Kültür ve Turizm Bakanlığına, TRT Bandrolü ile ilgili soruların ise TRT’ye yöneltilmesi gerekmektedir.

İthal edilmek istenen eşyanın mevzuatı söz konusu eşyanın niteliğine göre değişmekte olup, bununla birlikte genel çerçeve olarak Ekonomi Bakanlığının mevzuat sayfasından eşya ile ilgili ithalata ilişkin genel bilgilere ulaşmak mümkündür.

Örneğin, ithal edilmek istenen eşyanın elektronik bir ürün olması durumunda ayrıca Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına da başvurarak bilgi alınması yerinde olacaktır. Bilinmelidir ki ithal edilmek istenen eşyanın niteliğine göre birden fazla Bakanlığın görev alanına giren mevzuat uygulamaları ile karşılaşmak da mümkündür.

Bir eşyanın ithalatında gümrük idaresine ibraz edilmesi gereken belgelerin öğrenilebilmesi için vergisini öğrenme aşamasında olduğu gibi eşyanın GTİP’ inin bilinmesine ihtiyaç duyulmaktadır.

İthal eşyasının yurda girişi konusunda yasak, izin, kota, ihtisas gümrüğü uygulaması vb. kısıtlamalar ile tabi olduğu standartlar, garanti belgesi, gözetim belgesi, kontrol belgesi, sağlık sertifikası, analiz raporu, CE belgesi gibi belgelerin gümrük idaresi tarafından talep edilip edilmediğini araştırmak, varsa bu çerçevede ön hazırlık yapmak gereklidir. Bu bilgilere Ekonomi Bakanlığı (www.ekonomi.gov.tr) ve/veya ilgili Kurumların web sayfalarından ulaşılması mümkündür.

Türkiye Gümrük Bölgesine ithali yasak eşyayı belirleme yetkisi, birincil olarak Ekonomi Bakanlığına aittir. Bu çerçevede, çevrenin korunması yönünden belirli atıklar (2014/3 sayılı Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliği), kimyasal maddeler (2014/6 sayılı Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliği) ve hurdaların (2014/23 sayılı Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliği) ithali yasaktır.

Diğer taraftan, doğrudan bir ithalat yasağına tabi olmayan ancak, insan, hayvan ve çevre sağlığının korunması bakımından belirli eşyanın ithali izne bağlı olup, şartları karşılamayan eşyanın ithaline izin verilmemektedir. Örneğin elektronik eşya ithali serbesttir ancak, CE mevzuatı çerçevesinde TSE’nin uygunluk değerlendirmesinde gerekli teknik koşulları karşılamayan eşyanın ithaline izin verilmemektedir. Benzer şekilde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının denetimine tabi tutularak gerekli şartları taşımadığı görülen gıda ürünlerinin ithaline izin verilmez.

Bazı eşya ise, arz ettiği özellikler itibariyle, ancak belirli kurum ve kişilerce ithal edilebilmektedir. Örneğin, işlenmemiş kıymetli madenler ilgili borsa üyesi kuruluşlarca, metal hurdaları Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yetkilendirilen sanayiciler tarafından, akaryakıt ve madeni yağlar ise yine Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından lisanslanan firmalarca yapılabilmektedir.

İthalat rejimi çerçevesinde gerçekleştirilecek işlemlerde, uygulanacak prosedür ve ilgili kurumlardan alınması gereken izinler Ekonomi Bakanlığı tarafından yayımlanan İthalat Tebliğleri ve Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliğleri kapsamında düzenlenmektedir. Söz konusu tebliğler kapsamında ithalinde izin alınması gereken eşya ve ilgili Bakanlıkların bilgileri aşağıda sıralanmıştır:

• İthali uygunluk denetimine tabi atıklar, kontrole tabi katı yakıtlar, bazı atık pil ve akümülatörler, çevrenin korunması yönünden kontrol altında tutulan metal hurdalar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının izin ve denetimine tabidir.

• Kullanılmış veya yenileştirilmiş eşya, “CE” işareti taşıyan bazı ürünler, banknot ve benzeri kıymetli evraka mahsus kâğıtlar, Kimyasal Silahlar Sözleşmesi ekinde yer alan kimyasal maddeler, bazı oyuncaklar, bazı frekans ve/veya lisans kısıtlaması olan ürünler, bazı kişisel koruyucu ürünler, bazı tekstil ve konfeksiyon ürünleri, bazı tıbbi cihazlar, bazı tarım ürünleri Ekonomi Bakanlığının izin ve denetimine tabidir.

• İthali özel izne tabi maddeler ve müstahzarlar ve Sağlık Bakanlığınca denetlenen ürünler, Sağlık Bakanlığının iznine tabidir.

• Veteriner Kontrollerine Tabî Olan Hayvan ve Ürünler, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının kontrolüne tabidir.

• Ozon tabakasını incelten maddeler ve bazı orman yetiştirme materyalleri; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının gerekli izinlerine tabidir.

• Bazı tütün, tütün mamulleri, alkol ve alkollü içkiler, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunca uygunluk belgesi düzenlenir.

• Bazı patlayıcı maddeler, ateşli silahlar, bıçaklar ve benzeri aletler, bazı harp silahları ve bunların aksam ve parçaları, Milli Savunma Bakanlığının iznine tabidir.

• Radyoaktif maddeler ile bunların kullanıldığı cihazlar, Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun uygunluk yazısına tabidir.

• Yüksek yoğunluklu tatlandırıcılar, Şeker Kurumunun uygunluk yazısına tabidir.

• Haritalar ve harita bilgisi içeren eşya, Milli Savunma Bakanlığı ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığının uygunluk yazılarına tabidir.

• İthalinde garanti belgesi aranacak maddeler, Gümrük ve Ticaret Bakanlığının onaylayacağı garanti belgesine tabidir.

• Karayolu taşıt araçları, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca düzenlenecek uygunluk yazısına tabidir.

• Sivil hava taşıtları ve bunlarda kullanılmaya mahsus maddeler, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının uygunluk yazısına tabidir.

• İş sağlığı ve güvenliğini etkileyen bazı maddeler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından düzenlenen kontrol belgesine tabidir.

• Gübre, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının uygunluk yazısına tabidir.

İthal edilmek istenen eşyaya uygulanacak kontroller eşyanın niteliğine göre farklılık arz etmektedir. Bu kontrollere ilişkin mevzuata yine Ekonomi Bakanlığının (burayı tıklayınız) web adresinden ulaşmak mümkündür. Bununla birlikte, yapılan kontroller eşyanın niteliğine göre birden fazla Bakanlığın görev alanına girebilmektedir. Örneğin Sağlık Bakanlığı veya Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından çok sayıda eşya için ithalat aşamasında kontrol uygulanmaktadır.

Bu konuda ürün güvenliği ve denetimi ile teknik düzenlemelere ilişkin mevzuata yine Ekonomi Bakanlığının (burayı tıklayınız) web adresinden ulaşılması mümkündür.

İthalat Rejimi Kararının 7’nci maddesine göre her türlü eski, kullanılmış, yenileştirilmiş, kusurlu (defolu) ve yatık (zamanla dayanıklılığını yitirmiş) eşya ithali Ekonomi Bakanlığının iznine tabidir.

Yalnızca “Kullanılmış veya Yenileştirilmiş Olarak İthal Edilebilecek Bazı Maddelere İlişkin Tebliğ” ekindeki listeler kapsamı eşya için Ekonomi Bakanlığına başvurulması gerekmemektedir. Bu tebliğde yer almayan eşya için Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğüne başvurularak düzenlenen izin belgesinin ithalat işlemleri sırasında gümrük idaresine sunulması gerekmektedir.

Paralel ithalat, orijinal bir ürünün, o ülkedeki distribütörü haricinde başka bir kişi/firma tarafından yasal olarak ithal edilmesi olarak adlandırılmaktadır. Paralel ithalat; Yargıtay ve Rekabet Kurulu Kararları çerçevesinde serbest olup orijinal olan bir ürünün serbest dolaşıma girmesine engel olabilecek bir mevzuat ya da kontrol bulunmamakla birlikte ithali yapılan ürünün sahte olması durumunda ise Gümrük Kanunu'nun 57 inci maddesi çerçevesinde işlem yapılmaktadır.

Dış ticaret verileri Bakanlığımızca Türkiye İstatistik Kurumu ile paylaşılmaktadır. Bu verilerden kamuya açık olanlara TÜİK ve Bakanlığımız Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü (burayı tıklayınız) internet sayfalarından ulaşılabilmektedir.

Ticari verilerin korunmasını teminen, Bakanlığımız Mahkemeler ve yetkili kamu kurumları dışındaki kişilerle veri paylaşmamaktadır.

Avrupa Birliği, “Askıya Alma Rejimi” çerçevesinde sanayicilerinin üretim maliyetini düşürmek amacıyla, kendi gümrük bölgesinde üretilmeyen hammadde ve ara mamul niteliğindeki belirli ürünlerin gümrük vergilerini askıya almakta ve bu ürünlerin üçüncü ülkelerden ithalatında Ortak Gümrük Tarifesinin altında vergi tahsil etmektedir. Avrupa Birliğinde bu çerçevede oluşturulan eşyaya ilişkin liste, ulusal mevzuatımıza İthalat Rejimi Kararına V sayılı listenin eklenmesi ile yansıtılmıştır. Söz konusu listede yer alan eşya, yine Rejim Kararına ekli II sayılı listede yer alan eşya ile aynı tarifede sınıflandırılsa da, V sayılı listede yer alan eşya kullanım amacı ve ilave teknik özellikleri ile II sayılı listede yer alan aynı tarifedeki eşyadan faklıdır. V sayılı listede yer alan eşyanın kullanım amacı ve özellikleri detaylı olarak tanımlanmaktadır. Bir eşya hem II sayılı listede hem de V sayılı listede yer alıyorsa hangi listedeki gümrük vergisi oranı düşükse o oran uygulanmaktadır.

Gümrük Yönetmeliğinin 181 inci maddesi gereğince; muayene işlemleri sırasında veya eşyanın tesliminden sonra yapılan kontrollerde eşyanın diğer kurumlarca gerçekleştirilecek denetimlere tabi iken değilmiş gibi beyan edildiğinin tespit edilmesi üzerine gerekli kontrollerin yapılmasını teminen yükümlü ilgili kuruma yönlendirilir.

İlgili kuruma yapılan yönlendirme veya bilgilendirme neticesinde olumsuz denetim sonucu alınması veya eşyanın tabi olması gereken ithalat kontrolleri yapılmadığı halde yapılmış gibi gösterilmesi halinde ise Gümrük Kanununun 235 inci maddesi gereğince; eşyanın kamu mülkiyetine geçirilmesinin yanı sıra eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı tutarında ceza uygulanır.

Mahreç kelimesinin sözlük anlamı “çıkış yeri”dir. Kabaca bir tanımlama ile gümrük işlemlerinde sıkça kullanılan mahrece iade, “bir eşyanın geldiği yere (çıkış ülkesine/ticaretin yapıldığı ülkeye) geri gönderilmesi”ni ifade etmektedir. Eşyanın mahrece iade işlemleri Gümrük Genel Tebliği (Seri No:2) (Seri No:3) (Seri No:4) çerçevesinde yürütülmektedir.

Bu kapsamda, ithal edilen eşyanın mahrece iadesi ancak aşağıdaki koşullardan herhangi birini taşıması halinde gerçekleştirilebilir;

- Eşyanın gümrüğe sunulmuş ve henüz rejim beyanında bulunulmamış olması halinde,

- Antrepo rejimi hükümlerine göre antrepo beyannamesi tescil edilmiş olması halinde,

- Eşyanın serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil edilmiş olmasıyla birlikte eşyanın serbest dolaşıma girmemiş olması halinde,

- Eşyanın serbest dolaşımda olduğu; ancak, serbest dolaşıma giriş işlemleri yapılmasına karşın geçici depolama yerinden veya antrepodan çekilmediği hallerde.

Bu hallerden hiçbirine uygun olmayan eşyanın geri gönderilmesi ihracat veya yeniden ihracat hükümlerine göre tamamlanır.

Eşyanın mahrece iade edilmesine ilişkin talep ilgili gümrük idaresine yapılmalıdır.

Bakanlığımıza intikal eden taşıt ithalatına ilişkin bilgi talepleri hususunda aşağıdaki açıklamaların yapılmasında fayda görülmektedir.

Eski-Kullanılmış Taşıt İthali: İthalat Rejimi Kararının 7’nci maddesine göre eski, kullanılmış, yenileştirilmiş, kusurlu (defolu) ve yatık (zamanla dayanıklılığını yitirmiş) malların ithali Ekonomi Bakanlığının iznine tabidir. Buna göre kullanılmış-ikinci el taşıt ithalinde de söz konusu iznin alınması gerekmektedir. Bu konudaki soruların-başvuruların Ekonomi Bakanlığına (İthalat Genel Müdürlüğü) yöneltilmesi gerekmektedir.

Eski-kullanılmış taşıt ithalinde Ekonomi Bakanlığının düzenleyeceği izin belgesi gümrük beyannamesine eklenerek işlem tesis edilmektedir.

Taşıtlara İlişkin Vergiler: Taşıtlara ilişkin gümrük vergilerinin tespiti için öncelikle bu eşyanın sınıflandırıldığı 12 haneli gümrük tarife istatistik pozisyonunun (GTİP) bilinmesi gerekmektedir. Binek taşıtlar 87.03 tarife pozisyonunda, ticari taşıtlar ise 87.04 tarife pozisyonunda yer almaktadır. Vergilerin tespiti için eşyanın sınıflandırıldığı alt açılımların da bilinmesi gerekmektedir. 2014 yılı tarife cetvelinin 87’nci faslına 'Bilgi Bankası' bölümünden erişilebilir.

Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 87’nci faslında sınıflandırılan taşıtların gümrük vergilerine buradan erişilebilir. Taşıtlar genel oranda KDV’ye (%18) tabidir.

Taşıtlara ilişkin ÖTV’nin tespit edilmesi için taşıtın sınıflandırıldığı GTİP’in (gümrük tarife istatistik pozisyonu) yanı sıra motor hacminin de bilinmesi gerekmektedir. Maliye Bakanlığınca belirlenen ÖTV oranlarına buradan ulaşılabilir.

Taşıtların gümrük vergilerine ilişkin soruların Ekonomi Bakanlığına, KDV ve ÖTV’ye ilişkin soruların ise Gelir İdaresi Başkanlığına yöneltilmesi gerekmektedir.

İthalat Kontrolleri: Taşıtların ithalinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca veya yetki verdiği kurum veya kuruluşça yapılan kontrollere istinaden düzenlenen uygunluk yazısı ve Bakanlığımız Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğünce onaylanacak garanti belgesi gümrük beyannamelerinin tescilinde gümrük idarelerince aranmaktadır.

Gümrük Vergisinden Muaf Olarak Taşıt İthali: Vergilerden muaf bir şekilde taşıt ithal etme hakkı; yurtdışında ki yerleşim yerini Türkiye’ye nakleden kişilere, yurtdışındaki yerleşik kişinin ölümü ile miras yoluyla taşıt edinen Türkiye’de yerleşik kişilere, Türkiye’de yerleşik malul ve sakat kişilere belirli şartlar çerçevesinde tanınmaktadır. Bu şartlara ve daha detaylı bilgi için 'Sıkça Sorulan Sorular' 'Bireysel' Bölümünün 'Bedelsiz Nakil Vasıtası İthali' ve 'Engelli Kişilere Tanınan Muafiyetler' linkine tıklayınız.

Muafiyet kapsamında getirilecek kullanılmış taşıt için İthalat Rejimi Kararının 7’nci maddesi çerçevesinde Ekonomi Bakanlığından izin alınması gerekmemektedir.

Her türlü kullanılmış eşya ithalinde olduğu gibi kullanılmış iş makinesi ithalatı da Ekonomi Bakanlığı’nın iznine tabidir. İzne ilişkin koşulların öğrenilmesi için öncelikle getirilmek istenen makinenin GTİP’inin bilinmesi gerekmektedir.

Ekonomi Bakanlığınca düzenlenen “Kullanılmış veya Yenileştirilmiş Olarak İthal Edilebilecek Bazı Maddelere İlişkin Tebliğ” in 3’üncü, 4’üncü ve 5’inci maddelerinde, ithalinde izin belgesi alınacak eşya ve izin belgesi alınmayacak eşyaya ilişkin hükümlere yer verilmiş olup söz konusu Tebliğ’in 3’üncü maddesi uyarınca Ek-1/A’da yer alan liste kapsamı kullanılmış veya yenileştirilmiş eşyanın ithalatında İthalat Rejimi Kararı’nın 7’nci maddesi çerçevesinde Ekonomi Bakanlığından izin alınmasına gerek bulunmamaktadır. Bu tebliğde yer almayan eşya için İthalat Rejim Kararı çerçevesinde Ekonomi Bakanlığına başvurularak bu Bakanlığın düzenlediği izin ithalat işlemleri sırasında gümrük idaresine sunulmalıdır.

İthal edilmek istenen tarım ürünlerinin insan sağlığı ve güvenliği, hayvan ve bitki varlığı ve sağlığı yönünden denetimleri ilgili mevzuat çerçevesinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca yapılmaktadır. Bu kapsamda belirli hayvan ve ürünler, ilgili mevzuata uygun olarak veteriner sınır kontrol noktalarında veteriner kontrollerine tabidirler.

Veteriner kontrollerine tabi olan hayvan ve ürünler için hayvan ve ürünlerin ülkeye girişinde 2014/5 sayılı Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliği, Ek-1/A ve Veteriner Kontrollerine Tabi Olan Hayvan ve Ürünler için Hayvan ve Ürünlerin Ülkeye Girişinde Ön Bildirim ve Veteriner Kontrollerine Dair Yönetmelik gereğince Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına ön bildirim yapılması ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca düzenlenecek uygunluk yazısının eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulması sırasında gümrük idarelerine ibraz edilmesi gerekmektedir.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının iznine tabî olması ve uygunluk yazısı düzenlenmesi kaydıyla, yarış ve gösteri amacıyla belirli bir süre kalmak üzere getirilen, üst düzey mülkî ve askeri erkâna hediye edilen, özel ve resmî hayvanat bahçelerinde sergilenmek amacıyla getirilen ve ülkemize bağış niteliğinde gelen hayvanlar ile üniversitelerin, bilimsel ve diğer araştırma kurumlarının bilimsel araştırmalarda kullanacağı hayvanlar için Kontrol Belgesi düzenlenmemektedir.

İthali yasak ve izne bağlı olan hurdalar 2014/23 sayılı Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliği ve atıklar ise 2014/3 sayılı Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliği ekinde tarife bazında belirlenmiştir.

2014/23 sayılı ÜGD Tebliği kapsamında, metal hurdalarını Çevre ve Şehircilik Bakanlığından Metal Hurda İthalatçı Belgesi alan sanayiciler belirli amaçlar için ithal edebilmektedir.

Atıkların ithalinde ise, 2014/3 sayılı ÜGD Tebliği kapsamında Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün uygunluk yazısı aranmaktadır. İthali uygun bulunmayan atıkların, ithalatçısı tarafından mahrecine iade edilmesi veya üçüncü bir ülkeye transit edilmesi gerekmektedir. Gümrük işlemleri sırasında ithalinin yasak olduğu anlaşılan atıklar hakkında, cezai işlemin yanı sıra ülkemizin uluslararası sözleşmelerden kaynaklanan hakları doğrultusunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının gözetim ve denetiminde gerekli işlemler yapılmaktadır.

Kıymetli maden, taş ve eşya Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar’ın 2’nci maddesinde tanımlanmış olup bunların serbest dolaşıma giriş işlemleri yine bu Karar ve bu Karar’a istinaden düzenlenen Tebliğler kapsamında yapılmaktadır.

Kıymetli madenler, taşlar ve eşyaların Dış Ticaret Rejimi esasları dahilinde Türkiye'ye ithali serbesttir. Ancak, standart ve standart dışı işlenmemiş kıymetli madenlerin, ithalinde gümrük idarelerine beyan verilmesi esas olup, İthalat Rejim Karar ve Yönetmelikleri uygulanmaz. Standart işlenmemiş kıymetli madenlerin ithali yalnızca, Merkez Bankası ile kendi mevzuatlarındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla Kıymetli Madenler Borsası üyesi Kıymetli Maden Aracı Kuruluşları tarafından yapılır. Ancak, Kıymetli Madenler Borsası üyesi aracı kuruluşlar ithal ettikleri standart ve standart dışı işlenmemiş kıymetli madenleri üç iş günü içinde Borsaya teslim etmek zorundadır. Bununla birlikte, ithal edilen kıymetli madenler ayar evlerine analize gönderilerek analiz sonucu düzenlenen ekspertiz raporunun da beyannameye eklenmesi gerekmektedir.

Diğer taraftan, ham elmasın ithalat işlemleri Ham Elmas Dış Ticaretinin Düzenlenmesine Ve Denetlenmesine Dair Karar ve bu Karar’a istinaden düzenlenen Tebliğ kapsamında Kimberley Süreci Sertifika Sistemi dahilinde yapılmaktadır. Ham elmasın ithal edilebilmesi için; ihracat ülkesi otoritesi tarafından Kimberley Süreci Sertifika Sistemine uygun şekilde düzenlenmiş sertifika ibraz edilmesi; dışarıdan müdahale edilemeyecek şekilde hazırlanan, kurcalamaya dayanıklı ve mühürlü özel paketlerle sevk edilmiş olması ve paketin sevkiyat esnasında açılmamış olması ve sertifika üzerinde kayıtlı bilgilerin tam ve doğru olması zorunludur. İthal edilen ham elmasların kontrolü, ilgili gümrük idaresinde orijinal sertifikaları ile birlikte İstanbul Altın Borsası tarafından yapılmakta olup gerekli görülen hallerde İstanbul Altın Borsası, ithal edilen ham elmasların karat ve değeri ile ilgili olarak ekspertiz raporu isteyebilir.

32 sayılı Karar’ın 7’nci maddesi c bendi gereğince; yolcular beraberlerindeki kendilerine ait değeri 15.000.- ABD Dolarını aşmayan ve ticari amaç taşımayan ziynet eşyası niteliğinde kıymetli madenlerden ve taşlardan yapılmış eşyaları yurda getirebilirler. Ancak, daha fazla değerdeki ziynet eşyalarının yurt dışına çıkarılması, girişte beyan edilmiş olmasına veya Türkiye'de satın alındığını tevsik etme şartına bağlıdır.

Ticari mahiyet arz etmeyen yolcu beraberi eşya, yolcu beraberi hediyelik eşya ile 18 ve daha yukarı yaştaki her bir yolcu için kıymeti 1500 Avro'yu geçmeyen eşyanın vergileri ödenmek suretiyle yolcu beraberinde serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulmasında ilişkin izlenecek prosedür Karar” da anlatılmıştır.

Bununla birlikte, ister yolcunun şahsına ve ailesinin kullanımına yönelik olarak ister hediyelik olarak beraberinde getirdiği eşyanın tek başına kıymetinin 1500 Avro'yu aşması halinde, söz konusu eşyaya yürürlükte olan ithalat vergilerine ilişkin oranlar ve ticaret politikası önlemleri uygulanarak eşyanın serbest dolaşıma giriş işlemleri tamamlanır. Bir kez daha vurgulanması gereken; anılan eşyanın tek başına kıymetinin 1500 Avro'yu aşması halinde ticari miktar ve mahiyet arz edip etmediğine bakılmaksızın gümrüğe beyan edilmesinin zorunlu olduğudur.

Gümrük Kanununun 235 inci maddesi üçüncü fıkrası gereğince; yolcuların, gümrük mevzuatına göre kişisel ve hediyelik eşya kapsamı dışında olup beyanlarına aykırı olarak üzerlerinde, eşyası arasında veya taşıma araçlarında çıkan ya da başkasına ait olduğu halde kendi eşyasıymış gibi gösterdikleri eşyanın gümrük vergileri iki kat olarak alınır ve eşya sahibine teslim edilir. Gümrük vergileri ödenmediği takdirde, eşya gümrüğe terk edilmiş sayılır.

İhracat Rejimi, serbest dolaşımda bulunan eşyanın ihraç amacıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkışına ilişkin hükümlerin uygulandığı rejimdir.

Türkiye Gümrük Bölgesinden ihraç edilecek eşya, ihracata ilişkin gümrük beyannamesi ile yetkili gümrük idaresine beyan edilir.

İhracat beyannamesinin yanı sıra, sözlü beyan formu, özel fatura ve kumanya listesi ile ihracına izin verilen eşyanın gümrük işlemleri bu belgeler ile yürütülür.

Uluslararası veya ikili anlaşmalar, kanun, tüzük ve kararnamelerle konulmuş yasaklama ve kısıtlama hükümleri saklı kalmak üzere, her türlü eşyanın Türkiye'den ihracı serbesttir.

Bakanlar Kurulu, kamu ahlakı, kamu düzeni, kamu güvenliği, insan, hayvan ve bitki sağlık ve hayatlarının korunması, sanatsal, tarihi veya arkeolojik değeri olan ulusal hazinelerin korunması, fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunması gerekçeleri ile eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasına yasaklama veya kısıtlamalar koyabilir. Ayrıca, Türkiye ile ticaret, gümrük, taşımacılık anlaşması bulunmayan ve imzalanmış anlaşmaları süresinden önce tek taraflı olarak kısmen veya tamamen hükümsüz bırakan veya Türk kara, hava ve deniz taşıtlarına karşı yasaklama ve kısıtlamalar koyan veya bunlar hakkında farklı işlemler uygulayan yabancı ülkelere ait eşya ve taşıtlara, karşılık olmak üzere, yasaklama veya kısıtlamalar koymaya ve farklı işlemler veya farklı tarifeler uygulamaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.

İhraç eşyası, buna ilişkin gümrük beyannamesinin tescili sırasında bulunduğu durum ve niteliğini gümrük denetiminden çıktığı sırada da aynen muhafaza etmesi ve bu haliyle Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesi koşuluyla fiilen ihraç edilmiş sayılır.

Fiili ihracatın gerçekleşmesi durumunda, ihraç eşyası üzerindeki gümrük denetimi sona erer.

İhracat veya yeniden ihracat amacıyla geçici depolama yerlerine getirilen eşya, buralarda bir ay kalabilir. Sözü edilen eşya ile ilgili olarak beyanname tescil edilip edilmediğine bakılmaksızın bu süre içinde ek süre talebinde bulunulması halinde, gümrük idare amiri tarafından en çok üç aya kadar ek süre verilebilir.

Söz konusu eşya için gümrük yükümlüsüne tebligat yapılarak, tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde eşyanın geçici depolama yerinden çıkarılması; aksi takdirde, bu eşyanın gümrüğe terk edilmiş sayılacağı bildirilir. Bu süre içinde de yerinden çıkarılmaması halinde eşya gümrüğe terk edilmiş sayılır ve tasfiye hükümlerine göre işlem yapılır. Bu eşyaya ilişkin olarak tescil edilmiş beyanname varsa iptal edilir.

Serbest dolaşımda bulunan eşya, Türkiye Gümrük Bölgesinden veya Türkiye’nin anlaşmalarla dâhil olduğu gümrük birliği gümrük bölgelerinin diğer bir noktasındankesin ihraç edildikten sonra üç yıl içinde yeniden serbest dolaşıma girmesi halinde geri gelen eşya statüsü kazanır. Belirtilen ithalat vergilerinden muafiyet, geri gelen eşyanın ihracı sırasındaki ayniyeti değişmeden yeniden ithali halinde tanınır. Geri Gelen Eşya, beyan sahibinin talebi üzerine, ithalat vergilerinden muaf tutulur. Üç yıllık süre, beklenmeyen haller veya mücbir sebeplerle uzatılabilir. Kesin ihraç edilen eşyanın; gönderildiği ülkede yürürlükte olan mevzuat nedeniyle serbest dolaşıma girememesi veya kullanıma arz edilmemesi, kusurlu olması veya sözleşme hükümlerine uygun olmaması nedenleriyle alıcısı tarafından kabul edilmemesi, ihracatçının elinde olmayan sebeplerle amaçlanan kullanıma girememesinedenleriyle geri gelmesi halinde, durumun Türkiye Gümrük Bölgesi dışındaki alıcıdan veya Türkiye Gümrük Bölgesi dışındaki yetkili kurumlardan alınacak belgelerle gümrük idaresine ispatı gerekir.

Beyan edilen eşyanın tamamının ihraç edilememesi durumunda görevli memurlar tarafından fiilen ihraç edilen miktar beyannameye kaydedilir ve bu konuda Gümrük Yönetmeliği'nin 192’nci maddesi uyarınca işlem yapılır. İhraç edilmeyen beyanname kapsamı eşya için yeniden bir beyanname verilmesi gerekir. Kaçakçılık fiilleri hariç olmak üzere, ihracata konu eşyanın %10'u aşan cins, tür, miktar veya kıymet farklılıkları için Gümrük Kanunu'nun 241 inci maddesinin 3 üncü fıkrasının (j) bendi hükmü uygulanır.

İhracı ön izne veya zorunlu standart ve ticari kalite kontrollerinetabi olan eşya ile özel kanunlar veya diğer düzenlemeler gereğince ihracatında özel belgeler aranılan eşyanın gümrük işlemleri yapılırken ilgili mevzuat ile belirlenmiş olan usul ve esaslar çerçevesinde işlem yapılır.

Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkan eşya, yürürlükteki hükümlere göre gümrük idareleri tarafından yapılan denetimlere tabi olup, bunlar önceden belirlenen yollardan ve gümrüğün gözetimi altında yurt dışı edilir. Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkan eşyaya ilişkin olarak taşıyıcı veya temsilcileri tarafından gümrük idaresine özet beyan verilir.Ayrıca; taşıt çıkış işlemlerinde; gümrük beyannamesi, beyanname yerine geçen belge veya özet beyanın tespiti için gerekli bilgiler ile taşımaya ilişkin bilgiler yer aldığı çıkış bildirimi kullanılabilir. Türkiye Gümrük Bölgesini terk ederken kullanılan taşıtın işleticisi veya temsilcisi, çıkış gümrük idaresine Türkiye Gümrük Bölgesini terk ettiği ana kadar taşıtın çıkışını bildirir. Çıkış bildirimi, taşıtta taşınan tüm eşyayı kapsayacak şekilde veri işleme tekniği yoluyla verilebilir.

Serbest dolaşımda bulunan yakıt, yağ,kumanya, işletme ve donatım eşyasının dış sefere çıkacak gemi, bot ve diğer deniz taşıtları ile hava gemilerine verilmesi ihracat hükmünde olup, gümrük beyanı için verilecek listenin beyanname olarak kabul edilerek, eşyanın gümrük işlemlerinin bu belgeler ile yürütülmesi mümkün bulunmaktadır.

Karşılığında yurt dışından bir ödeme yapılmaksızın yurt dışına mal çıkarılmasıdır. Bedelsiz ihracata ilişkin uygulama usul ve esasları 12/07/2008 tarih ve 26934 sayılı RG’de yayımlanan İhracat: 2008/12 sayılı Bedelsiz İhracat Tebliği ile belirlenmiştir.

Birinci olarak, Gümrük Kanunu'nun 241 inci maddesinin 1 inci fıkrası uyarınca, Gümrük Kanunu'na ve bu Kanunla tanınan yetkilere dayanılarak çıkarılan ikincil düzenlemelerle getirilen hükümlere aykırı hareket edenlere, 76 Yetmiş altı TL (Bu miktar her yıl 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında arttırılır.)usulsüzlük cezası uygulanır.

İkinci olarak, yine aynı Kanunun 241 inci maddesinin 3 üncü fıkrasının (j) bendi uyarınca Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, ihraç eşyasının yapılan beyan ve eki belgelere göre miktar veya cinsinde %10’dan fazla farklılık çıkması halinde, usulsüzlük cezası Kanunun 241 inci maddesinin 1 inci fıkrasındaki para tutarının iki katı olarak uygulanır.

Üçüncü olarak; İhracat rejimine tabi tutulan eşyaya ilişkin olarak, yapılan beyan ile muayene ve denetleme veya kontrol sonucunda;

- Eşyanın genel düzenleyici idari işlemlerle ihracının yasaklanmış olduğunun tespiti halinde, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verilir.

- Eşyanın ihracı, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olduğu halde uygunluk ve yeterlilik belgesine tabi değilmiş veya belge alınmış gibi beyan edildiğinin tespit edilmesi halinde, eşyanın gümrüklenmiş değeri kadar idari para cezası verilir.

Dördüncü olarak, aynı Kanunun, 239 .maddesi uyarınca;ihracat vergilerinden muaf eşyayı belirlenen gümrük kapıları dışında başka yerlerden izinsiz olarak ihraç veya bunlara teşebbüs edenlerle, bu tür eşyayı gümrük işlemlerini yaptırmaksızın yurttan çıkaranlar ile buna teşebbüs edenlerden, söz konusu eşyanın ihracata konu olması halinde FOB değerinin onda biri oranında para cezası alınır.Gümrük vergileri ödenmek suretiyle ihraç edilebilen eşyayı, gümrük işlemlerine tabi tutmaksızın veya gümrük vergileri kısmen veya tamamen ödenmeksizin Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkaranlara eşyanın gümrük vergilerinin yanı sıra bu vergilerin iki katı idari para cezası verilir.

5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'na göre bu kapsamdaki kaçakçılık fiilleri şöyle sıralanabilir:

a) İhracı kanun gereği yasak olan eşyayı ülkeden çıkarmak

b) İhracat gerçekleşmediği halde gerçekleşmiş gibi göstermek ya da gerçekleştirilen ihracata konu malın cins, miktar, evsaf veya fiyatını değişik göstererek ilgili kanun hükümlerine göre teşvik, sübvansiyon veya parasal iadelerden yararlanmak suretiyle haksız çıkar sağlamak.

Dahilde işleme rejimi, serbest dolaşımda olmayan eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde işleme faaliyetine tabi tutulmak üzere geçici ithal edilmesi ve işleme faaliyeti sonrasında elde edilen işlem görmüş ürünün yeniden ihraç edilmesi esasına dayanan ekonomik etkili bir gümrük rejimidir.

Dahilde İşleme Rejiminin amacı, dünya piyasa fiyatlarında hammadde temin etmek suretiyle ihracatı artırmak, ihraç ürünlerine uluslararası piyasalarda rekabet gücü kazandırmak, ihraç pazarlarını geliştirmek ve ihraç ürünlerini çeşitlendirmek olarak ifade edilebilir.

Dahilde İşleme Rejiminde şartlı muafiyet ve geri ödeme sistemi olmak üzere iki tür dahilde işleme tedbiri uygulanmaktadır. Şartlı muafiyet sistemi; dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni ihraç edilecek eşyanın üretiminde kullanılan ve serbest dolaşımda bulunmayan hammadde, yardımcı madde,ambalaj ve işletme malzemesinin Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişilerce ithalatı sırasında doğan vergilerin teminata bağlanarak ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın ithal edilmesi ve üretim sonucunda elde edilen eşyanın ihraç edilmesini müteakip alınan teminatın iade edilmesidir. Geri ödeme sistemi; dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında serbest dolaşıma giren hammadde, yardımcı madde, ambalaj ve işletme malzemesinden elde edilen işlem görmüş ürünün ihracı halinde, ithalat esnasında alınan verginin geri ödenmesidir. Bu kapsamda ithal edilen eşya için gümrük idaresince, ticaret politikası önlemleri uygulanmakta ve eşyanın ithali için öngörülen dış ticarette teknik düzenlemeler ve standardizasyon mevzuatı dahil diğer işlemlerin tamamlanması şartı aranmaktadır.

işleme faaliyetleri sonucunda elde edilen tüm ürünlerdir. İşlem görmüş ürün tanımı, üretim faaliyeti kapsamında elde edilen asıl ve ikincil işlem görmüş ürün kavramlarını da kapsamaktadır.

Asıl işlem görmüş ürün, dahilde işleme rejimi kapsamında elde edilmesi amaçlanan üründür.

İkincil işlem görmüş ürün, işleme faaliyeti sonrasında elde edilen asıl işlem görmüş ürün dışındaki ürünü ifade etmektedir.

İşleme faaliyeti, eşyanın montajı, kurulması ve diğer eşya ile birleştirilmesi dahil olmak üzere işçiliğe tabi tutulması, işlenmesi, yenilenmesi, düzenli hale getirilmesi dahil olmak üzere tamir edilmesi ile işleme sırasında tamamen veya kısmen tüketilse dahi işlem görmüş ürünün bünyesinde bulunmayan ancak, bu ürünün üretilmesini sağlayan veya kolaylaştıran önceden belirlenmiş bazı eşyanın kullanılmasını ifade etmektedir.

Fire, İşleme faaliyetleri sırasında özellikle kuruma, buharlaşma, sızma veya gaz kaçağı şeklinde yitirilen ve imha olan kısım ile ekonomik değeri olmayan atıkları ifade etmektedir.

Eşdeğer eşya, işlem görmüş ürünlerin imali için ithal eşyasının yerine kullanılan serbest dolaşımda bulunan eşyadır. Eşdeğer eşya, şartlı muafiyet sisteminde kullanılabilmektedir. Eşdeğer eşyanın, ithal eşyası ile asgari 8 (sekiz)’li bazda GTİP, ticari kalite ve teknik özellikleri itibarıyla aynı kalite ve nitelikleri taşıması gerekmektedir.

Şartlı muafiyet sistemine bağlı dahilde işleme rejimi kapsamında ithal eşyasının ithalinden önce, eşdeğer eşyadan elde edilen işlem görmüş ürünün ihracatı mümkün bulunmaktadır. Bu uygulama, şartlı muafiyet sisteminde önceden ihracat denilmektedir. Önceden ihracat uygulaması durumunda, bu ihracata tekabül eden ithalat belge süresi sonuna kadar yapılabilmektedir. Bu kapsamda yapılacak ithalat esnasında, katma değer vergisi dahil tüm vergiler (4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla) teminata bağlanır ve ticaret politikası önlemleri uygulanmaz.

Geri ödeme sistemi kapsamında ihracı taahhüt edilen eşyanın ihracat taahhüdünün kapatılması sonrasında, belge/izin sahibi tarafından ithalat sırasında ödenen vergilerin iadesi için ilgili gümrük idaresine başvuruda bulunması gerekmektedir. Başvurunun, ihracat taahhüdünün kapatılmasını müteakip 3 ay içerisinde yapılması gerekmektedir.

İşlem görmüş ürünün ve değişmemiş eşyanın, ihraç edildiğinin, daha sonra yeniden ihraç edilmek üzere transit rejimi, gümrük antrepo rejimi, geçici ithalat rejimi veya dahilde işleme rejimi şartlı muafiyet sistemine tabi tutulduğunun veya serbest bölgeye konulduğunun belgelendirilmesi durumunda ithalat vergilerinin geri verilmesi veya kaldırılmasının talep edilmesi mümkün bulunmaktadır.

Dahilde işleme rejimi kapsamında yurt içi alım uygulaması sadece Dahilde İşleme İzin Belgesi için geçerlidir. Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında ihracı taahhüt edilen işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılan hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul, değişmemiş eşya ve ambalaj malzemeleri, ithal edilebileceği gibi, yurt içinden de temin edilebilir.

Bu uygulamada, yurt içinden eşya alımı KDV Tecil/Terkin Sistemine İlişkin 83 Seri No.lu Tebliğ kapsamında ya da T.C. Şeker Kurumunca tespit edilen şeker fabrikalarından alım yapılabilir. Dahilde işleme izin belgesi kapsamındaki yurt içi alımın, belge süresi içerisinde gerçekleştirilmesi gerekir.

Şartlı muafiyet sistemi çerçevesinde yapılacak ithalattan doğan vergi, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda belirtilen esaslar çerçevesinde teminata tabidir. Ancak, yurt içi alımlar için Ekonomi Bakanlığı veya ilgili kuruluşlarca belirlenen tutar üzerinden teminat alınır. Teminat; Para, Bankalar tarafından verilen teminat mektupları, Hazine tahvil ve bonoları, unsurlarından biri veya birkaçından oluşabilir.

Dahilde işleme rejimi kapsamında indirimli teminat uygulamasından faydalanılabilmektedir. Bu uygulama çerçevesinde A, B ve C sınıfı onaylanmış kişi statü belgesi sahibi firmaların dahilde işleme rejimi kapsamında yapacakları ithalatta, bu ithalattan doğan verginin sırasıyla %1, 5 ve 10’unun teminat olarak yatırılması kaydıyla, gümrük idaresince ithalatın gerçekleştirilmesine izin verilir.

Onaylanmış kişi statü belgesi sahibi olmayan firmalar için de bu uygulama söz konusu olabilmektedir. Bu kapsamda, dış ticaret sermaye şirketleri ile sektörel dış ticaret şirketleri, imalatçı-ihracatçı firmalar ve belli bir periyod için belirlenen ihracat rakamını geçen ihracatçı firmalar da, yine belirli limitlere bağlı olarak yapacakları ithalatta, bu ithalattan doğan verginin %10’unun teminat olarak yatırmak suretiyle ithalat yapabilirler.

Türkiye Gümrük Bölgesinde gerçekleştirilecek, eşyanın korunması, görünüş ya da satış kalitesinin iyileştirilmesi, yeniden dağıtım veya yeniden satış için hazırlanmasına yönelik işlemler, eşyanın montajı, kurulması, diğer eşyayla birleştirilmesi, bir araya getirilmesi veya ihraç edilecek eşyanın tamamlanması dahil olmak üzere işçiliğe tabi tutulması, yenilenmesi ve düzenli hale getirilmesi dahil olmak üzere tamir edilmesi veya boyanması gibi nisbeten basit işlem ve işçilikler ile bedelsiz ithalat gibi işlemler için gümrük idaresinden dahilde işleme izni alınması gerekmektedir.

Türkiye gümrük bölgesinde yerleşik firmalar tarafından, dahilde işleme izin belgesi almak için elektronik ortamda Ekonomi Bakanlığına, dahilde işleme izni almak için ilgili gümrük idaresine müracaat edilmesi gerekmektedir.

Dahilde işleme izin belgesinin veya dahilde işleme izninin süresi sektörüne göre azami 12 (oniki) aya kadar tespit edilebilir. Ancak, gemi inşaa, komple tesis v.b. ile üretim süreci 12 (oniki) ayı aşan ürünler ve savunma sanayi alanına giren ürünlerin ihracına ilişkin düzenlenen belgenin/iznin süresi, proje süresi kadar tespit edilebilir.

Dahilde İşleme Rejimi kapsamında alınan orijinal sürenin yetersiz kalması durumunda, haklı sebep halleri ve yangın, sel, don gibi mücbir sebep ile fevkalade hallere bağlı olarak süre uzatımı yapılması mümkün bulunmaktadır. Dahilde İşleme İzin Belgelerine ilişkin ek süre talebi için elektronik ortamda Ekonomi Bakanlığına, Dahilde İşleme İznine ilişkin ek süre talebi için ilgili Gümrük Müdürlüğüne başvuru yapılması gerekmektedir.

Şartlı muafiyet sistemi çerçevesinde, sadece dahilde işleme izin belgesi kapsamında işlem görmüş ürünlerin veya değişmemiş eşyanın tamamı veya bir kısmı, ancak hariçte işleme rejimi hükümleri çerçevesinde daha ileri düzeyde işlenmek üzere Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bölgelere geçici olarak ihraç edilebilir.

Firmaların, Dahilde işleme izin belgesi ihracat taahhüdünü kapatmak için en geç belge süresi sonundan itibaren 3 (üç) ay içerisinde, elektronik ortamda ve aynı zamanda gerekli bilgi ve belgelerle birlikte belge sahibi firmanın üyesi bulunduğu Ekonomi Bakanlığı Bölge Müdürlüklerine müracaat edilmesi gerekmektedir.

Dahilde işleme izni ihracat taahhüdünü kapatmak için ise en geç izin süresi sonundan itibaren 1 (bir) ay içerisinde, gerekli bilgi ve belgelerle birlikte ilgili gümrük idaresine müracaat edilmesi zorunludur.

Şartlı muafiyet sistemi çerçevesindeki dahilde işleme rejimi kapsamında ithal edilen eşya, işlem görmüş ürün olarak ve/veya ithal edildiği şekli ile, belge/izin süresi içerisinde, ticaret politikası önlemlerinin uygulanması, eşyanın gümrük idaresince yerinde tespiti, eşyanın ithali için öngörülen dış ticarette teknik düzenlemeler ve standardizasyon mevzuatı dahil diğer işlemlerin tamamlanması ve kanunen ödenmesi gereken vergilerin tahsili kaydıyla 4458 sayılı Gümrük Kanununun 114 üncü maddesinin birinci fıkrası ile 207 nci maddesi hükmüne göre serbest dolaşıma girebilir. Bu durumda, serbest dolaşıma giren eşyaya tekabül eden ihracatın gerçekleşmesi aranmaz.

Dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında ithal edilen eşyanın veya işlem görmüş ürünün, gümrük mevzuatı çerçevesinde belge/izin süresi içerisinde serbest dolaşıma girmesi, gümrük idaresi gözetiminde imhası, gümrüğe terk edilmesi veya mahrecine iadesi hallerinde, bu eşyaya tekabül eden ihracatın gerçekleştirilmesi aranmaz.

Dahilde işleme rejimi kapsamında ithal edilen eşyadan elde edilen ikincil işlem görmüş ürün, belge/izin ihracat taahhüdünün kapatılmasından önce ihraç edilebileceği gibi, gümrük idaresi gözetiminde imha, gümrüğe terk, çıkış hükmünde gümrüğe teslim veya serbest dolaşıma giriş rejimi hükümlerine göre ithal edilebilir.

Şartlı muafiyet sistemi kapsamında ithal edilen eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bölgelere ihracatının gerçekleştirilmemesi, belge/izin kapsamında izin verilen miktarın üzerinde ithalat yapılması, belge kapsamında ithal edilen eşyanın tamamı ihraç edilen işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılmış olsa dahi döviz kullanım oranının %80’i (İkincil işlem görmüş tarım ürünü taahhüdü içeren belgeler için %100’ü) geçmesi, dahilde işleme izin belgesinin/dahilde işleme izninin iptal edilmesi, dahilde işleme izin belgesinin/dahilde işleme izninin süresi içerisinde kapatma müracaatında bulunulmaması nedeniyle belge/iznin resen kapatılması gibi durumlar, dahilde işleme rejimi tedbirlerine uyulmaması halleri arasında sayılabilir.

Dahilde İşleme Rejimi hükümlerinin ihlali halinde, belge/izin kapsamında yapılan ithalata ilişkin varsa alınmayan ithalat vergileri ile Gümrük Kanunu’nun 238 inci maddesi uyarınca para cezası tahsil edilir.

Gümrük İdaresinde dahilde işleme izni verilemeyecek eşya listesi 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği Ek 7 No.lu Listede yer almaktadır

1 – Dilekçe (İmza sirkülerinde yer alan yetkililerin adı ve soyadı belirtilerek imzalanmış)

2 –Ekonomik Etkili Gümrük Rejimleri Başvuru Formu (İmza sirkülerinde yer alan yetkililerin adı ve soyadı belirtilerek imzalanmış)

3 – Eşyanın bedelsiz gönderilme amacı ve süresini kapsayan gönderici firma ile alıcı firma arasında varsa imzalanmış sözleşme veya gönderici firma yazısı aslı ve tercümesi (*)

4 – İhraç Ürünleri ile İlgili Hammadde Sarfiyat Tablosu (**)

5 – İhraç edilen mamulün üretimi ile ilgili Kapasite Raporu (Ticaret ve/veya sanayi odalarınca tasdikli) (***)

6 – Yan sanayici kullanılması halinde (İmalatçı-ihracatçı, İhracatçı, Dış Ticaret Sermaye Şirketi ve Sektörel Dış Ticaret Şirketi için);

a) Yan sanayici firmaya ait Kapasite Raporu (Ticaret ve/veya sanayi odalarınca tasdikli) (***)

b) Yan sanayici firmaya ait İmza Sirküleri (Noter tasdikli)

c) Yan sanayici ile yapılan protokol (Taraflarca imzalanmış)

7 – Ticaret Sicil Gazetesi aslı, noter veya ticaret ve/veya sanayi odaları ile ticaret sicili memurluklarınca tasdikli örneği (Kuruluşa, varsa unvan değişiklikleri ile mevcut duruma ilişkin Ticaret Sicil Gazetelerinin her biri)

8 – İmza Sirküleri (Noter tasdikli)

9 – Adına üretim yapılan yurtdışında yerleşik yabancı firmadan, adet olarak belirtilen etiketin, yabancı firmanın bilgisi dahilinde ithal edilerek fason üretim yapıldığını gösteren sözleşme (****)

(*): Tebliğin 14/1-ı bendinde belirtilen işlem için

(**): Tebliğin 14/1-b, g ila ı bentlerinde belirtilen işlemler için

(***): Kapasite raporu düzenlenmeyen üretim faaliyetleri için ilgili kurumdan alınan belge (Aslı veya ilgili kurumca tasdikli örneği)

(****): Yurtdışında yerleşik yabancı firmadan etiket ithal edilmesi halinde.

NOT :

1 – Firmanın aynı gümrük idaresindeki önceki dosyasında bulunan süresi geçerli bilgi ve belgeler tekrar istenmeyebilir.

2 – Projenin özelliğine göre ek bilgi ve belge istenmesine veya yukarıda belirtilen bilgi ve belgelerden birinin veya birkaçının istenmemesine Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca karar verilir.

3 – Tebliğin 14/1-a bendinde belirtilen işlemler için sadece 2, 7 ve 8 inci maddelerde belirtilen belgeler aranır. 14/1-a bendinde belirtilen işlemler kapsamında etiket ithal edilmesi halinde, 2, 7 ve 8 inci maddelerde belirtilen belgelere ilave olarak 9 uncu maddede belirtilen belge de aranır.

4 – Serbest bölge kullanıcısı firmalara ait demirbaşa kayıtlı eşyanın ve yatırım malları ve ekipmanlarının Tebliğ’in 14/1-d, e bentlerinde belirtilen işlemler için dahilde işleme izni kapsamında ithal edilmek istenmesi halinde sadece 2, 7 ve 8 inci maddelerde belirtilen belgeler aranır.

Dahilde işleme rejimi kapsamında gümrük idaresince izin verilebilecek işlemler, gümrük idaresince izin verilemeyecek eşyaya ilişkin bilgiler ve Ekonomi Bakanlığı'nca düzenlenen Dahilde İşleme İzin Belgesi düzenlenmesini gerektirir durumlar 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği'nde yer almaktadır. Bu konuda detaylı bilgi Gümrük Kanunu'nun 108-122 nci maddeleri, Gümrük Yönetmeliği'nin 349-375 inci maddeleri, 2005/8391 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı ve 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliğinden edinilebilir.

Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen serbest dolaşımda olmayan eşya, gümrüğe sunulmasından sonra gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutuluncaya kadar geçici depolanan eşya statüsünde bulunur ve bu şekilde adlandırılır.

Geçici depolanan eşyanın her türlü dış etken ve müdahalelerden korunmasını sağlayacak şekilde yapılmış ve taşıtların durduğu, yanaştığı veya indiği yerlerdeki ambar, depo, ardiye veya hangar gibi yerler geçici depolama yerleridir.

Geçici depolama yerlerinde bulunan eşyanın geçerli veya zorlayıcı nedenler dışında ziyanından, hasara uğramasından veya değiştirilmesinden doğan mali sorumluluk işleticilere aittir. Bu sorumluluk söz konusu eşyaya ait gümrük vergileri ile Kanunun 236 ncı maddesindeki cezaların gümrük idaresine ödenmesini de kapsar. Sorumlular hakkında duruma göre ayrıca 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri uyarınca işlem yapılır.

Antrepolar, gümrük gözetimi altında bulunan eşyanın konulması amacıyla kurulan ve kuruluşunda aranılacak koşulları ve nitelikleri yönetmelikle belirlenen yerlerdir. Antrepo rejimi, eşyanın antrepoya gümrük mevzuatında düzenlenen şekilde konulması halinde süresiz kalabildiği ve eşyanın antrepoda kaldığı süre içerisinde eşyaya terettüp eden vergilerin ödenmediği bir gümrük rejimidir.

Geçici depolama yeri ve antrepo açılmasına ve işletilmesine izin vermek ve bu yerlere ilişkin usul ve esasları belirlemek, Tasfiye Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün görevleri arasında yer almaktadır. Gümrüksüz satış mağazası ve deposu açma talepleri Gümrükler Genel Müdürlüğünce değerlendirilmektedir.

Geçici depolama yerleri ve antrepolara ilişkin tüm şartlar Gümrük Yönetmeliğinde belirtilmiştir.

Serbest bölgelerde faaliyette bulunabilmek için öncelikle faaliyet ruhsatı alınması gerekmektedir. Faaliyet Ruhsatları, Ekonomi Bakanlığı tarafından verilmektedir.

Serbest Bölge Müdürlüğü, Ekonomi Bakanlığına bağlı bir birim olup adı geçen Bakanlığın mevzuat gereklerine göre, Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü ise Gümrük ve Ticaret Bakanlığına bağlı olarak gümrük mevzuatı çerçevesindeki işlemleri yürütmektedir.

Eşyanın serbest bölgeden Türkiye Gümrük Bölgesinin başka bir yerine getirilmesi veya serbest bölgeye geri getirilmesi ya da bir gümrük rejimine tabi tutulması halinde, Türkiye Gümrük Bölgesinin başka bir yerinden serbest bölgelere ihracat beyannamesi kapsamında gönderilen eşyanın, serbest dolaşımda bulunup bulunmadığının tespiti amacıyla bölgeye giriş aşamasında, Serbest Bölge İşlem Formu ile transit olarak serbest bölgeye giriş yapan Avrupa Topluluğu veya üçüncü ülke menşeli eşya için bölgeye giriş aşamasında, düzenlenir.

Gümrüksüz satış mağazaları, Türkiye’ye gelen veya Türkiye’den giden yolcular ile transit yolculara, diplomatik muafiyetten yararlananlara, yabancı basın yayın organlarının yabancı uyruklu mensuplarına, İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı’ndan transit geçen gemilere, yat limanlarına gelip giden veya kışlayan yat ve tekne sahiplerine, uluslararası sefer yapan uçaklardaki yolculara ve Bakanlıkça belirlenecek diğer kişilere satış yapmak üzere açılan ve özel antrepo sayılan yerlerdir.

Gümrüksüz satış mağazalarında 29/9/2009 tarihli ve 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki“Yolcu beraberi kişisel eşya listesi” satış limitine esas alınmaktadır.

Geçici ithalat rejimine tabi tutulmak istenen eşya için gerekli izin, gümrük müdürlüklerinden alınır.

Geçici ithalat rejimi kapsamında eşyanın gümrük beyannamesi ile geçici ithalinde Gümrük Yönetmeliği’nin 55 no.lu ekinde yer alan Ekonomik Etkili Gümrük Rejimleri Başvuru Formu doldurularak, söz konusu evraklara aşağıda belirtilen belgelerden biri veya bir kaçı da eklenir:

a) Proforma fatura aslı ve iki nüsha tercümesi,

b) İhtiyaç duyulursa eşyanın teknik özelliklerini gösterir katalog ve/veya teknik dokümanlar,

c) Eşyanın gönderilme amacı ve süresini, bedelli veya bedelsiz olup olmadığı ile sair hususları kapsayan gönderici firma ile alıcı firma arasında imzalanmış bir anlaşma varsa aslı ve tercümesi veya kiralamaya ilişkin gönderici firmanın yazısının aslı ve tercümesi.

Taraf olduğumuz uluslararası sözleşme hükümlerine göre düzenlenmiş ATA Karnesi’nin ibrazı rejim için izin talebi ve karnenin tescili ise, geçici ithalat rejimine giriş izni olarak kabul edilir.

Geçici ithalatta sözlü beyana tabi eşya için Sözlü Beyan Formu’ nun tescili, geçici ithalat rejimi kullanım izni hükmündedir.

Geçici ithalat izni, gümrük idarelerince eşyanın geçici ithalat rejimi amacına uygun olması ve izin başvuru formunda belirtilen süre içinde eşyanın giriş ayniyetine uygun olarak gümrükçe onaylanmış yeni bir işlem veya kullanıma tabi tutulabileceğinin anlaşılması halinde verilir.

Tam muafiyet suretiyle geçici ithal edilemediği gibi, kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejiminden de faydalanamayacak, dolayısıyla bu rejim kapsamında değerlendirilemeyecek eşya aşağıda sıralanmaktadır:

1- Türkiye'ye ithali yasak olan eşya,

2- Tüketilebilir nitelikte olan eşya,

3- Ayniyet tespitinin yapılması mümkün olmayan eşya,

4- Ülke ekonomisine zarar verebileceği Bakanlıkça belirlenecek eşya.

İthalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejiminin uygulanabileceği durumlar ve özel şartlar, 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiştir.

Mülkiyeti, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik bir kişiye ait olan ve 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile hangi durumlarda hangi şartlar ile tam muafiyet suretiyle geçici ithalata tabi tutulacağı belirlenmemiş olan veya belirlenmiş olmakla birlikte, tam muafiyet suretiyle geçici ithalat iznine ilişkin hükümlerde öngörülen koşulları taşımayan eşyanın, kısmi muafiyet uygulanması suretiyle geçici ithalat rejiminden yararlanması mümkün bulunmaktadır.

Geçici ithalat rejiminde ticaret politikası önlemleri uygulanmaz. Ancak, ticaret politikası önlemleri dışında dış ticaret mevzuatı ya da sair mevzuat hükümleri uyarınca öngörülen belgelerin gümrük idaresine ibrazı gerekir.

Geçici ithalat rejiminde eşya, yazılı beyan kapsamında gümrük beyannamesi ve sözlü beyan kapsamında sözlü beyan formu ile gümrüğe beyan edilir. Başka bir tasarruf yoluyla beyan kapsamında iki hat sisteminin çalıştığı gümrük idarelerinde yeşil veya “beyana tabi eşyam yoktur” hattından geçiş ve hat sisteminin çalışmadığı gümrük idaresinde beyan yapılmaksızın geçiş, gümrük beyanı hükmündedir. Ayrıca, Eşyaların Geçici Kabulü İçin ATA Karneleri Hakkındaki Gümrük Sözleşmesi veya Geçici İthalat Sözleşmesine taraf bir ülke tarafından düzenlenmiş, kapak sayfasının ilgili bölümü çıkış ülkesi gümrük yetkilileri tarafından onaylanmış ve Türkiye Gümrük Bölgesi’nde geçerli olduğu anlaşılan ATA Karnesi, gümrük beyanı için kullanılır.

Geçici ithalat rejiminde hangi eşyanın sözlü beyana tabi tutulacağı, Gümrük Yönetmeliğinin 171 inci maddesi ile belirlenmiştir. Geçici ithalatta sözlü beyana tabi eşya için Sözlü Beyan Formu’nun tescili, geçici ithalat rejimi kullanım izni hükmündedir. Sözlü beyana konu eşya için teminat aranmaz.

Geçici ithalat rejiminde gümrük idaresi tarafından Eşyaların Geçici Kabulü İçin ATA Karneleri Hakkındaki Gümrük Sözleşmesi veya Geçici İthalat Sözleşmesine taraf bir ülke tarafından düzenlenmiş, kapak sayfasının ilgili bölümü çıkış ülkesi gümrük yetkilileri tarafından onaylanmış ve Türkiye Gümrük Bölgesinde geçerli olduğu anlaşılan ATA Karneleri kabul edilir.

Geçici ithalatın ATA Karnesi kapsamında yapılması halinde, ayrıca başka bir belge ve teminat aranmaksızın işlem yapılır.

Taraf olduğumuz uluslararası sözleşme hükümlerine göre düzenlenmiş ATA Karnesi’nin ibrazı rejim için izin talebi ve Karne’nin tescili ise, geçici ithalat rejimine giriş izni olarak kabul edilir.

Geçici ithalat rejiminde başka bir tasarruf yoluyla beyana istisnai yazılı beyan hükümleri saklı kalmak kaydıyla gümrük idaresine yazılı veya sözlü olarak beyan edilmeyen ithal vergilerinden tam muafiyet suretiyle yolcular tarafından ithal edilen kişisel ve sportif amaçlı eşya konu olur. Bu eşyanın yeniden ihracı da aynı şekilde yapılır. Eşyanın iki hat sisteminin çalıştığı gümrük idarelerinde yeşil veya “beyana tabi eşyam yoktur” hattından geçirilmesi, hat sisteminin çalışmadığı bir gümrük idaresinden beyan yapılmaksızın geçirilmesi başka bir tasarruf yoluyla beyandır. Ancak, Gümrük Yönetmeliğinin 183-185 inci maddelerinde yer alan koşulların yerine getirilmediğinin yapılan inceleme sonucunda anlaşılması durumunda cezai işlem yapılır.

Tam muafiyet suretiyle geçici ithal edilecek eşyadan ithalat vergilerini karşılayacak tutarda teminat aranır. 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulunun 41 inci maddesi ile tam muafiyet suretiyle geçici ithalatta teminat aranmayacak eşya belirlenmiştir. Bu bağlamda, Gümrük Kanununun 202 nci maddesi hükmü uyarınca;

a) Sözlü beyana konu olan eşya,

b) Yazılı beyana konu olan;

1) Türkiye Gümrük Bölgesinde meydana gelen kriz hali nedeniyle bir kamu kuruluşu adına veya kamu kuruluşları tarafından yetkili kılınan kuruluşlar adına gönderilen yardım malzemeleri,

2) Hava, deniz veya demiryolu şirketlerine veya posta idarelerine ait olan ve bunlar tarafından uluslararası trafikte kullanılmak üzere üzerleri ayırt edici biçimde işaretlenmiş malzeme, için teminat aranmaz.

Kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi tutulan eşya için her ay itibarıyla alınacak ithalat vergileri tutarının %3’ü dışında kalan tutar için teminat aranır.

Kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi tutulan eşyadan her ay için gümrük vergisi tahsil edilir. Alınacak ithalat vergileri, geçici ithalat rejimine ilişkin beyannamenin tescil tarihinde, söz konusu eşyanın serbest dolaşıma girmiş olması halinde alınacak vergiler tutarının %3'ü olarak tespit edilir. Söz konusu vergiler, eşyanın bu rejimden yararlandığı her ay için alınır ve bir aydan daha az süreler tam ay olarak değerlendirilir. Alınacak ithalat vergileri tutarı, uygulanacak faizler hariç olmak üzere, söz konusu eşyanın geçici ithalat rejimine tabi tutulduğu tarihte serbest dolaşıma girmesi halinde alınacak vergileri aşamaz.

Geçici ithaline izin verilen eşyanın yurtta kalabileceği süre, 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında özel olarak belirlenen süreler ile Gümrük Yönetmeliğinin 380 inci madde hükmü saklı kalmak ve 24 ayı aşmamak koşuluyla rejimi kullanma iznini veren gümrük idaresince belirlenmektedir.

İzin hak sahibi tarafından rejim süresi içinde yazılı olarak rejime giriş gümrük idaresine veya eşyanın bulunduğu yere en yakın gümrük idaresine müracaat edilerek ek süre talep edilebilir. Eşyanın rejim altında kalma süresinin verilecek ek sürelerle birlikte, 24 ayı aşmaması esastır.

Ancak, ek sürelerle birlikte, 24 aylık süreyi aşan süre uzatımı ancak geçici ithalat konusu eşyanın mülkiyetinin devredilmemesi veya 24 aydan uzun süreli yatırımlarda kullanılması durumlarında yapılabilir.

Gümrük idaresi tarafından geçici ithalata konu eşyanın ATA Karnesi ile beyan edilmesi halinde, eşyaya Karne geçerlilik süresini aşmayacak şekilde 4 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği (Geçici İthalat) ile öngörülen süreler kadar yurtta kalma süresi verilir.

ATA Karnesi’nin geçerlilik süresinden daha uzun bir süre eşyanın geçici ithalat rejimi altında kullanılmasının talep edilmesi halinde, mevcut Karne’ nin süresi uzatılamayacağından, yeni bir ATA Karnesi ile kullanımına devam edilmesi mümkündür. Bu takdirde, mevcut Karne’ nin geçerlilik süresi içinde Karne hamili mevcut Karne ile birlikte Karne’ yi veren kuruluş tarafından yeniden düzenlenen ATA Karnesi’ ni eşyanın bulunduğu yerdeki yetkili gümrük idaresine ibraz eder.

Geçici ithal edilen eşyanın yurt dışı edilmesi ya da gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması için dış ticaret mevzuatı ya da sair mevzuat gereğince ibraz edilmesi gereken uygunluk belgesi, kontrol belgesi, ithal lisansı, izin yazısı, gözetim belgesi, tahlil raporu gibi belgelerin alınması veya buna ilişkin işlemlerin yerine getirilmesi ya da kiralama kapsamı hava taşıtlarının iadesi için gereken teknik bakım süreci sırasında geçen süreler, işlem tarihinin başladığı tarihte durdurularak rejimde kalış süresinin hesaplanmasında göz önünde bulundurulmaz ve işlemin sonuçlandığı tarihten itibaren kalan süre verilir.

Geçici ithal rejimi çerçevesinde yurda ithal olunan eşyanın ya geçici ithal rejimi altında kaldığı süre içerisinde ayniyet tespiti yapılmak suretiyle yeniden ihraç edilmesi ya da bu süre içerisinde gümrükçe onaylanmış yeni bir işlem veya kullanıma tabi tutulması (bir gümrük rejimine tabi tutulabilir, serbest bölgeye konulabilir, yeniden ihraç edilebilir, imha edilebilir veya gümrüğe terk edilebilir) gerekmektedir. Eşyanın izin verilen süre içerisinde yeniden ihraç edilmemesi ya da gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması durumunda Gümrük Kanununun 241 inci veya 238 inci maddeleri uyarınca para cezası uygulanmaktadır.

Geçici ithalat rejimine tabi tutulan eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulması durumunda ticaret politikası önlemlerinin uygulanması ve eşyanın ithali için öngörülen diğer işlemlerin tamamlanması gerekir.

Geçici ithal edilen eşyanın Gümrük Yönetmeliğinin 320 nci maddesi kapsamında devri mümkündür. Geçici ithalat eşyasının devri, 5353 ve 5358 rejim kodları oluşturulmak suretiyle kolaylaştırılmıştır.

Geçici ithalatta ev eşyasına ilişkin işlemler, 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 57 nci maddesi kapsamında yürütülmektedir.

Söz konusu Karar maddesine göre, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında sürekli olarak, en az yirmi dört ay süre ile yerleşik bulunan gerçek kişiler tarafından Türkiye Gümrük Bölgesi’nde kiralanmak veya satın alınmak suretiyle edindikleri konutlarında kullanılmak üzere, serbest dolaşıma sokulan kendilerine ait ev eşyasına muafiyet tanınmaktadır.

Konutun satın alınmadığı veya en az iki yıl kiralama şartının karşılanmadığı durumlarda, ev eşyasının gümrük vergilerinden tam muafiyet suretiyle vergileri teminata bağlanarak geçici ithaline izin verilmektedir.

Geçici ithalat rejimi ile ilgili bilgiye, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın web sayfasında mevzuat başlığı altında yer aldığı üzere, aşağıdaki mevzuat kapsamında ulaşılabilir.

• 4458 sayılı Gümrük Kanununun 128-134, 234, 238 ve 241 inci maddeleri

• Gümrük Yönetmeliğinin 171, 172, 177, 308-327 ve 376-394 üncü maddeleri

• 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 3, 16-44, 57, 116 ve 134 üncü maddeleri

• Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliğinin 27 ve 28 inci maddeleri

• 4 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği (Geçici İthalat)

• Genelgeler

29/9/2009 tarihli ve 2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının ile yürürlüğe konulan 4458 Sayılı Gümrük Kanununun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında Karar gereğince Olağan durumda Türkiye Gümrük Bölgesi dışında ikamet eden, diğer bir ifadeyle yerleşik olan kişiler ikamet yerlerinde adlarına kayıtlı taşıtlarını turistik kolaylıklar kapsamında yurtdışından geçici olarak getirebilirler.

Kişinin son bir yıl içerisinde 185 günden uzun bir süre Türkiye dışında bulunması halinde yurtdışında yerleşik olduğu kabul edilir.

Bir yıl hesabı yapılırken kişinin Türkiye’ye geliş tarihinden bir yıl geriye doğru gidilerek, giriş-çıkış kayıtlarına göre hesap edilir. (Örneğin kişi 10.11.2015 tarihinde Türkiye’ye giriş için başvurmuş ise 10.11.2014 ila 10.11.2015 tarihleri arasında yurtdışında kalış süresine bakılır.)

Turistik kolaylıklar kapsamında getirilecek taşıtın ikamet edilen ülkede kayıtlı olması gerekir.

Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişinin (emekliler dahil) taşıtı ile birlikte Türkiye’de kalabileceği azami süre 730 gündür.

Yabancılara ait taşıtlara verilecek süre bu kişilerin Türkiye de kalabilecekleri süre kadardır. (Örneğin Sarp Sınır Kapısından Türkiye’ye kimlikle giriş yapan Gürcistan Vatandaşına verilecek süre 180 günde 90 günü geçemeyeceğinden taşıtına da en fazla 90 gün süre verilir.)

Kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları için kanuni yurtta kalma süresinin bitimini takip eden,

• 3 (üç) ayı aşmayan sürede yurtdışı edildiğinde veya gümrükçe onaylanan bir işlem veya kullanıma tabi tutulduğunda; 4458 sayılı Gümrük Kanunun 241/5-b maddesi uyarınca 6 kat usulsüzlük cezası,

• Kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları için kanuni yurtta kalma süresinin bitimini takip eden 3 (üç) ayı geçen sürede yurtdışı edildiğinde veya gümrükçe onaylanan bir işlem veya kullanıma tabi tutulduğunda; 4458 sayılı Gümrük Kanunun 238.maddesi uyarınca aracın gümrük vergileri tutarının ¼ (dörtte biri) oranında para cezası, Tahsil edilir.

Taşıtın mülkiyet belgesi (taşıt, giriş yapacak kişiye ait değil ise geçerli bir vekâletname veya kiralama sözleşmesi), taşıta ait Türkiye’de geçerli sigorta poliçesi, kişinin pasaportu (ülkeye göre resmi hüviyet), yurtdışından emekliler için emekli olduğuna ilişkin konsolosluktan onaylanmış Türkçe tercümeli emekli olduğunu gösterir belgelerin ibrazı gerekir.

Taşıtın mülkiyet sahibi dışında başka bir şahıs tarafından vekâleten getirilmesi durumunda;

• Elçilik, konsolosluk veya noterlikçe onaylı vekâletnameler,

• Taşıtı getiren şahıs ile taşıtın mülkiyet sahibinin giriş gümrük idarelerinde hazır bulunmaları hâlinde, bu kişilerin kendi aralarında düzenleyecekleri ve gümrük idarelerince onaylanan vekâletname,

• Gerçek kişilerin kendi aralarında düzenleyerek ilgili ülkenin gümrük, belediye, emniyet ve mahkeme gibi resmi makamlarına onaylatılmış olan belgeler,

• Uluslararası Tur İttifakı (AİT) ve Uluslararası Otomobil Federasyonu (FIA) üyesi ülkelerin otomobil kuruluşlarınca düzenlenen belgeler,

• Otomobil firmaları ve diğer tüzel kişiliklere ait taşıtlar için firma sahibi veya yönetim kurulunun imza ve onayını içeren vekâletnameler,

• Kiralanmak suretiyle (rent a car) getirilen taşıtlar için kira sözleşmesi gibi belgeleri,

• Vekâlet belgesi olarak kabul edilir.

Turistik kolaylıklar kapsamında getirilen taşıtlar pasaporta kaydedilerek, süre sonuna ilişkin meşruhat düşülür.

Bu işlemler için gümrük idaresince herhangi bir ücret alınmamaktadır.

Türkiye’de yerleşik bir kişinin yurtdışından geçici olarak araç ithal etmesi mümkün değildir.

Turistik kolaylıklar kapsamında getirilen taşıtların Türkiye’de yerleşik kişilerce kullanılması mümkün değildir. Bu durumun tespiti halinde araç sahibi ile hak sahibi olmayan kişiler hakkında ayrı ayrı 4458 sayılı Gümrük Kanununun 238 inci maddesi uyarınca cezai işlem uygulanır. Taşıt yurtdışı edilir.

Türkiye’de yerleşik bir kişinin, yurtdışında yerleşik başka bir kişiye ait aracı vekaleten de olsa geçici olarak ithal etmesi mümkün değildir.

Yabancı olan eşin yurtdışından taşıt getirebilmesi için yurtdışında 185 gün bulunması gerekmektedir. Ayrıca turistik kolaylıklar kapsamında yapılan işlemlerde kişinin uyruğunun bir önemi bulunmamaktadır. Kişinin yurtdışında yerleşik olup olmadığı göz önünde bulundurulur.

Turistik kolaylıklar kapsamında taşıt getirilebilmesi için uyruğun bir önemi yoktur. Yurtdışında yerleşik olmak yeterlidir.

Taşıtın mülkiyeti yurtdışında yerleşik başka bir şahıs ya da şirket adına ise giriş esnasında gümrük idaresine geçerli bir vekâletname ibraz edilmesi gerekmektedir.

Taşıtın mülkiyet sahibinin gerçek kişi olması ve sahibi dışında başka bir şahıs tarafından getirilmesi halinde taşıtın maliki ile vekaleten getirecek olan kişinin, yurt dışında yerleşik olmaları gerekmektedir. Diğer bir deyişle, taşıtın adına tescilli olduğu kişi ile vekaleten getirecek kişinin Türkiye’ye giriş yapmak istediği tarihten geriye doğru 365 (üçyüzaltmışbeş) gün içerisinde en az 185 (yüzseksenbeş) gün yurt dışında bulunmuş olması gerekmektedir.

Turistik kolaylıklar kapsamı taşıtların Türkiye’deki merkez/şube/acente faaliyetlerinde kullanılması mümkün değildir.

Geçici ithalat hükümleri çerçevesinde turistik kolaylıklar kapsamında kişisel kullanıma mahsus sadece bir adet yabancı plakalı araç Türkiye’ye getirilebilir. Türk ve yabancı pasaportlarla yapılan giriş çıkışlar bir bütün olarak değerlendirilir.

Kişisel kullanıma mahsus kara taşıtı ile birlikte römork ya da motorsuz karavan getirilebilir.

Kişinin yurtdışında yerleşik olma şartını sağlaması halinde kullanılmayan süreler verilerek taşıtın girişine izin verilir.

Kişi ve taşıtın çıkış tarihinden itibaren en az 185 gün yurtdışında bulunması halinde yeniden taşıt getirilebilir.

Taşıtın çıkış tarihinden itibaren en az 185 gün yurtdışında bulunması halinde yeniden Türkiye’ye girişine izin verilir.

Yurtdışında en az 185 gün bulunulması gerekmektedir. Yurtdışında 185 gün bulunmadan başka bir taşıt da olsa yeniden taşıt getirilmesi mümkün değildir.

Satın alan kişinin, yurtdışında kaldığı sürelere bakılarak işlem yapılır. Satın alan kişi eğer yurtdışında yerleşikse taşıt getirmesine izin verilir.

Taşıtsız olarak Türkiye’de bulunma süreleri hakkında gümrük mevzuatı açısından bir kısıtlama bulunmamaktadır.

Gümrük mevzuatı açısından turistik kolaylıklar kapsamında getireceğiniz taşıtın yaşı ile ilgili sınırlama bulunmamaktadır.

Turistik kolaylıklar kapsamında getirilen sağdan direksiyonlu taşıtlar için, Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 30 uncu maddesi uyarınca bir kısıtlama bulunmamaktadır.

Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişilerin kiralayarak taşıt getirmesine izin verilir. Taşıta verilecek süre kiralama sözleşmesinde belirtilen süreden uzun olamaz.

Türkiye’ye turistik kolaylıklar kapsamında taşıt getirerek taşıtsız olarak yurtdışına çıkış yapılmak istenilmesi halinde en yakın gümrük idaresine başvurarak Geçici İthal Edilen Taşıtlara İlişkin Gümrük Genel Tebliği (Seri No:1) kapsamında taahhütname vermek suretiyle taşıtsız olarak yurtdışına çıkış izninin alınması gerekmektedir. Veya gümrük idaresine taşıt teslim edilerek yurtdışına taşıtsız çıkış yapılabilir.

Gümrük idaresi denetimine bırakmadan, taşıtsız olarak yurtdışına çıkış yapılması halinde taşıtın süresi işlemeye devam eder.

Ambara bırakılan taşıtlar, geçici bırakma dilekçesinde belirtildiği şekilde taşıtın teslim edildiği tarihten itibaren 1 (bir) ay kalabilir. Bu sürenin uzatılması için ilgili gümrük idaresine başvuru yapılabilir. Süresi içerisinde teslim alınmayan ya da süre uzatımı için başvuru yapılmayan taşıtlar için tasfiye hükümleri uygulanır.

En yakın gümrük idaresine başvurularak taşıt gümrüğe terk edilebilir. Dilekçe verilmesi yeterlidir, herhangi bir ücret ödenmesi gerekmez. Ancak, yasal olarak takip edilen vergi ve cezalar varsa bunların ayrıca ödenmesi gerekir.

Turistik kolaylıklardan faydalanılarak geçici olarak ithal edilen taşıt hak sahibi, bu kişinin ikamet yeri Türkiye Gümrük Bölgesi dışında bulunan eşi, anne, baba ve çocukları tarafından kullanılabilir.

Turistik kolaylıklardan istifade edilerek geçici ithali yapılan taşıt Türkiye’de yerleşik olsun yada olmasın bir başkasına satılamaz.

Taşıtın tekrar Türkiye’ye vekaleten getirilebilmesi için en az 185 gün yurtdışında kalması gerekmektedir.

Türkiye’ye girişte geçerli bir sigorta poliçesi ibrazı zorunludur. Taşıtın sigorta poliçesinin bulunmaması ya da Türkiye’de geçerli olmaması durumunda gümrük idaresine en yakın yerden sigorta poliçesi düzenlettirilebilir.

Taşıtın bilgisayardaki giriş kaydı kapatılır ve pasaporttaki “taşıt vardır” kaşesi iptal edilir.

http://ggm.gtb.gov.tr/mevzuat/tebligler/gecici-ithalat linkinden ulaşılması mümkündür.